TT Main
 
POWRÓT
  Patyczaki  
 
Elektrowozy
E 04
E 18
E 32
E 44
E 69
E 70
E 77
E 94
 
EZT
ET 89
ET 165

Plany
 
    165.374    
 wizyta na mojej stronie 
 
PATYCZAKI - czyli moje ulubione lokomotywy (zaraz po parowozach) HOME !
 

Ciężka elektryczna lokomotywa towarowa E95 w TT

Die „Schlesierin” E95

Na skróty:
   Historia lokomotywy,
   Model,
   Dane techniczne,
   Zachowane do dziś.

Historia

    W latach 20-ych ubiegłego wieku, zaplanowano zintensyfikowanie transportu węgla z obszaru Śląska do Drezna i Berlina na trasie Wrocław-Brochów 1) (Breslau-Brockau) - Legnica (Liegnitz) - Miłkowice (Arnsdorf 2)). W 1924 roku zarząd kolei Deutsche Reichsbahn zamówił w firmie Allgemeine Elektricitäts-Gesellschaft Berlin (AEG) przedstawienie projektu lokomotywy mającej na tej trasie obsługiwać pociągi z węglem o masie 2.200 ton i składy pasażerskie o masie 530 ton przy prędkości marszowej 45 km/h i z max prędkością 65 km/h. Projekt od początku bazował na układzie dwuczłonowym lokomotywy z układem osi 1’Co+Co1’ o sześciu osiach napędowych. Zaplanowano dostawę pierwszego egzemplarza na marzec 1926 r., jednak faktycznie dostawę realizowano od grudnia 1927 do czerwca 1928, gdyż do tej pory nie testowano tak dużych obciążeń i dużych prędkości. Dostarczono sześć egzemplarzy E95 01÷06. Pierwsze trzy były wyprodukowane przez AEG, w ostatnich trzech uczestniczył również Siemens-Schuckert zaangażowany w produkcję urządzeń elektrycznych.
    W owym czasie była to najsilniejsza i najbardziej kosztowna elektryczna lokomotywa DRG. Przy mocy 2.778 kW i masie 138,5 ton kosztowała 543.090 raichsmark (dla porównania nowoczesna ekspresowa lokomotywa parowa BR03 kosztowała 'tylko' 185.000 RM). W latach 1928÷1945 wszystkie lokomotywy E95 stacjonowały w Jeleniej Górze 3) i były używane głównie do ciężkich pociągów z węglem - do czego najlepiej się nadają - na trasie pomiędzy Wałbrzychem (Waldenburg-Dittersbach 4)) a Zgorzelcem (Görlitz 5)), na Śląskiej Kolei Górskiej (Schlesische Gebirgsbahn). Zwiększono przy tym prędkość maksymalną do 70 km/h, a od późnych lat 20-ych, po rozszerzeniu elektryfikacji, także na trasie Wałbrzych - Świebodzice (Freiburg in Schlesien) - Jaworzyna Śląska (Königszelt) - Wrocław, prowadziły składy z 39 nowymi wagonami samowyładowczymi (Gattung OOt), o masie dochodzącej nawet ok 2.700 ton.

Numer Producent Stacjonowanie na Śląsku ZSRR Złomowanie
Część mech. Część elektr. od do Lokomotywownia
E 95 01 AEG 3007/3008 27.12.1927 05.1945 Jelenia Góra
(Bw Hirschberg)
1946 ÷ 16.09.1952 05.10.1970 Halle P, (DR: 255 001-0)
E 95 02 AEG 3009/3 010 21.06.1928 05.1945 Jelenia Góra
(Bw Hirschberg)
1946 ÷ 21.11.1952 28.05.1969 Halle P, (DR: 255 002-8)
w okresie '69÷09.77 Trafo (Weichenheizung) Bf. Halle
od '78 DR-Traditionslok (Verkehrsmuseum Dresden, BSW-Gruppe Halle)
E 95 03 AEG 3011/3012 13.02.1928 05.1945 Jelenia Góra
(Bw Hirschberg)
1946 ÷ 16.09.1952 06.02.1969 Halle P, (DR: 255 003-6)
E 95 04 AEG 3463/3464 SSW ??? 07.03.1928 05.1945 Jelenia Góra
(Bw Hirschberg)
1946 ÷ 1952 04.06.1964, Dessau
E 95 05 AEG 3465/3466 SSW ??? 11.04.1928 04.1945 Jelenia Góra
(Bw Hirschberg)
1946 ÷ 1952 14.04.1966, Dessau
E 95 06 AEG 3467/3468 SSW ??? 21.06.1928 05.1945 W 1933 krótko Bw Kornwestheim
do badań porównawczych
z E 93, pozatym
Jelenia Góra (Bw Hirschberg)
1946 ÷ 1952 04.06.1964, Dessau

    W roku 1946 lokomotywy, na mocy reparacji wojennych, trafiły do ZSRR. Pod koniec 1952 r. wróciły jednak do Niemiec i trafiły do warsztatów naprawczych w Dessau. W 1959 roku trzy z nich, E 95 01 do E 95 03, przywrócono do pracy, podczas gdy pozostałe trzy były wykorzystywane jako dawcy części zamiennych. Lokomotywy, które zostały przywrócone do pracy, pracowały w ruchu ciężkich przewozów towarowych. E 95 01 i 03 były eksploatowane do roku 1969, a E 95 02 do 1970. W okresie służby, maszyny pierwotnie stacjonowały w lokomotywowni Lipsk (Leipzig-Wahren), ale już w 1960 r. przeniesiono je do Halle (Halle P). Prowadziły pociągi z węglem brunatnym z Geisel (Geiseltal, Saksonia) w kierunku Halle, Lipska i Erfurtu. Od końca lat 60-tych pojawiły się nowe konstrukcje lokomotyw i stare E95 przestały być potrzebne, dlatego w latach 1969/70 roku zostały wyłączone z eksploatacji. Proponowana dla nich nowa nazwa serii 255 nigdy nie została wykorzystana.
    Dwie lokomotywy zostały zezłomowane, natomiast E95 02 przeznaczono jako rezerwową dla lokomotywy  E 77 10  stacjonującej na dworcu głównym w Halle, gdzie w latach 1969/79 pełniła rolę stacji transformatorowej dla nagrzewnic elektrycznych - dzięki temu 'przeżyła' i ostatecznie trafiła do Muzeum Transportu w Dreźnie (Verkehrsmuseum Dresden) jako statyczny eksponat. Od 1979 roku rozpoczęto prace rekonstrukcyjne. Obecnie, są one prowadzone z ogromnym zaangażowaniem osobistym przez pasjonatów z Halle, "bo to jest bardzo trudna i żmudna praca przed nami".

fot 1
fot 2
fot 3
fot 4
fot 5
fot 6
fot 7
fot 8
fot 9
fot 10
fot 11
fot 11
fot 13
fot 14
Top
Model w TT
Nr fabryczny Kolor Producent Nr produktu Okres produkcji Uwagi Obrazek PDF
E 95 01 szaro-niebieski BRAWA  53002  2010- DRG/DR (DDR) fot pdf
E 95 02 zielony BRAWA  11210  1999-2004 DRG/DR (DDR) fot  
E 95 03 zielony BRAWA  53000  2007-2010 DRG/DR (DDR) fot pdf
E 95 05 szaro-niebieski BRAWA  53001  2008-2011 DRB fot pdf

    Firma BRAWA   wprowadziła model E95 w wielkości TT ( 11210 ) na rynek w roku 1999. Wybrano wersję malowania jedynej ocalałej lokomotywy muzealnej z Halle o oznaczeniu E95 02. Ten udany model został wznowiony w latach 2007, 8, 10 w kolejnych malowaniach. Dodatkowo zamontowano gniazda do dekoderów DCC oraz zapakowano model w większe pudełko.

fot 15 fot 16 fot 17
Fot. 15 Fot. 16 Fot. 17
  • 11210 - E95 02 - płytka bez gniazda dekoderów - Epoche III/V - do 2002
  • 53000 - E95 03 - płytka bez gniazda dekoderów - Epoche III - Q2/2007
  • 53001 - E95 05 - NEM651 - Epoche II - Q4/2008
  • 53002 - E95 01 - NEM651 - Epoche III - Q3/2010
[za Andi Wuestner @tt-board.de]

    Każdy z członów lokomotywy posiada własny silnik. Oba silniki posiadają masy kinetyczne, a ich osie są spięte wspólnym wałem. Prąd jest pobierany z 12 kół, 4 zewnętrzne osie są napędzane, dwie skrajne osie napędowe posiadają gumki przyczepnościowe. Oświetlenie czołowe zmienne, zgodne z kierunkiem jazdy, żarówkowe. Przepięknie odzwierciedlone detale podwozia, pomostu oraz precyzyjne malowanie pudła.
    Lokomotywa charakteryzuje się niesamowitymi właściwościami jezdnymi. Trzeba uważać czy pokrętło zasilacza jest na pewno ustawione na zero, bo w innym przypadku może się okazać, że nasza lokomotywa "stoi" w innym miejscu ! Do legendy przeszedł przypadek, gdy podczas ok. 10-15 minutowej rozmowy, lokomotywa przejechała ok. 15-20 cm, ku zdumieniu dyskutantów.:-)
 

fot 18 fot 19 fot 20 fot 21
Fot. 18 - E95 02 (11210) Fot. 19 - E95 02 (11210) Fot. 20 - E95 03 (53000) Fot. 21 - E95 05 (53001)
fot 22 fot 23 fot 24 fot 25
Fot. 22 - E95 05 (53001) Fot. 23 - E95 01 (53002) Fot. 24 - E95 01 (53002) Fot. 25 - E95 01 (53002)
str str str str
11210, str. 1-4 11210, str. 5-8 11210, str. 9-12 11210, str. 13-16
str str str str
53001, str. 1-5 53001, str. 6-10 53001, str. 11-15 53001, str. 15-18

    Model z pierwszej edycji był pozbawiony gniazda do dekodera DCC, jednak BRAWA opublikowała dokument, opisujący sposób zamontowania dekodera. Modele z drugiej edycji posiadają w każdym członie gniazdo NEM651, więc potrzebne są dwa dekodery z serii mini. Jeśli dekodery posiadają kompensację obciążenia (Back-EMF Load Compensation) należy ją wyłączyć w jednym z dekoderów (instrukcja, str. 10). By odnaleźć właściwą wartość CV należy poszukać w instrukcji dekodera, przykładowo dla Zimo CV58 = 0: no back-EMF (Decoder MX620 - MX622, MX630 - MX632 Sound Decoder MX640 - MX648, str.18).
 

fot 26 fot 27 fot 28 fot 29 fot 30 fot 31
fot 32 fot 33 fot 34 fot 35 fot 36 fot 37
fot 38 fot 39 fot 40 fot 41 fot 42 fot 43
fot 44 fot 45 fot 46 fot 47 fot 48 fot 49
Top
Konstrukcja i dane techniczne

    Lokomotywa składała się z dwóch niemal identycznych połówek połączonych razem, z możliwością łatwego ich rozdzielenia w razie takiej potrzeby. Tradycyjnie dla śląskich lokomotyw elektrycznych, każdy człon E95 posiadał wysokie długie pudło, w którym mieścił się główny transformator chłodzony olejem oraz zespół styczników sterowania. Jako wyłącznik główny zastosowano wyłącznik olejowy. Kabina maszynisty była cofnięta, wiec lokomotywa nie miała tak dobrej widoczności na trasę jak maszyny z kabinami na czole, np E21 czy E91.
 
    W każdym członie, trzy osie napędowe osadzone były w zewnętrznej metalowej ramie. Każda oś napędowa posiadała silnik trakcyjny prądu zmiennego z własną oddzielną wentylacją. Przednia oś toczna wykonana była jako półwózek Bissela. Oba człony lokomotywy zasadniczo wykonane były jednakowo, nie mogły jednak funkcjonować samodzielnie. Przemieszczanie pomiędzy kabinami sterowniczymi możliwe było poprzez przedziały maszynowe i przejście osłonięte opończami.
 
    W celu umożliwienia obsługi składów pasażerskich, lokomotywy wyposażono również w ogrzewanie elektryczne. Aby odciążyć sprężarkę hamulca powietrznego – zwłaszcza przy obsłudze długich i ciężkich składów z węglem – w lokomotywie zainstalowano również dodatkową sprężarkę napędzaną w czasie jazdy bezpośrednio z pierwszej osi napędowej.
 
    W celu wypróbowania rozwiązań techniczny planowanych do zastosowania w nowej serii E91.9, lokomotywa E95 02 (przedostatni egzemplarz serii wyprodukowany w kwietniu 1928r.) wyposażona została w elektryczne hamulce oporowe. Podczas kolejnych przeglądów okresowych urządzenie to (podobnie jak i dodatkowa sprężarka hamulca napędzana z 1 osi lokomotywy) zostało jednak zdemontowane.

   
DR seria E 95
Numeracja: DR 95 01–06
Liczba osi napędowych: 6
Producent: AEG, SSW
Lata produkcji 1927 - 1928
Wycofane: 1969
Układ osi: 1’Co+Co1’
Rozstaw torów: 1435 mm (Normalny)
Długość ze zderzakami: 20 900 mm
Całkowity rozstaw osi: 17 600 mm
Ciężar: 138,5 t
Prędkość maksymalna: 70 km/h
Moc godzinowa: 2 778 kW
Moc ciągła: 2 418 kW
Uciąg: 353 kN
Średnica koła napędowego: 1 400 mm
Średnica koła tocznego: 850 mm
System zasilania: 15 kV 162/3 Hz AC
Ilość silników trakcyjnych: 6
Hamulec: Pneumatyczny
Top
Dziś

    Ze sześciu zbudowanych egzemplarzy lokomotywy, ocalała niestety tylko jedna - E95 02. Trafiła ona do Muzeum Transportu w Dreźnie jako statyczny eksponat, stacjonujący w DB-Museum Bw Halle P. Od roku 1979 rozpoczęto prace odtworzeniowe przy tylnym członie, a od roku 1986 także przy członie przednim. Od lat 90-ych ubiegłego wieku trwają prace nad całkowitym przywróceniem lokomotywy do pełnej sprawności. Od 2002 roku prowadzone są one przez Miłośników Kolei z Halle (BSW Gruppe Traditionsgemeinschaft Bw Halle P e.V.), ocalała dokumentacja jest niekompletna, a unikalna konstrukcja przysparza sporo problemów. Konieczność poniesienia sporych nakładów finansowych także istotnie spowalnia prace.

fot 50 fot 26 fot 27 fot 28 fot 29 fot 30
 
  YT   YT   YT  
  E 95 BW Halle P., lato 2010
[2:28] 99HSBfan
  E95 02 auf der Drehscheibe Eisenbahnfest
Bw Halle P. 02.07.2011
[4:05] chlodulf
  E95 02 größte, schwerste und teuerste Elektrolokomotive Ihrer Zeit im Eisenbahnmuseum Halle 2022
[4:44] Thomas Bartels
 

Przypisy:
 1.  Wrocław Brochów, duża stacja węzłowa na której gromadzi się ruch towarowy z kierunku połudn.-wsch. (głównie z obszaru Górnego Śląska) i wyprawia dalej głównie w kierunkach zachodnich i północnych. W przypadku ruchu towarowego najczęściej odbywa się to obwodnicą towarową Wrocławia. W okresie przed II Wojną Światową była to stacja odgrywająca kluczowe znaczenie dla zaopatrzenia rejonu Drezna i Berlina w surowce i produkty pochodzące z Górnego Śląska. Powrót
 2.  Wikipedia.de podaje szlak Breslau-Liegnitz-Görlitz-Arnsdorf co wskazywałoby, że chodzi tu o miejscowość Arnsdorf położoną w rejonie miasta Bautzen (Saksonia). Tymczasem źródło zackenbahn.de podaje szlak Breslau-Liegnitz-Arnsdorf. To z kolei wskazuje, że mowa tu raczej o miejscowości położonej w rejonie samej Legnicy czyli dziesiejsze Miłkowice. To wydaje się bardziej logiczne bo Miłkowice to swego czasu duża stacja węzłowa do obsługi ruchu towarowego na której szlak z Wrocławia rozdziela się na kierunek drezdeński i berliński. Powrót
 3.  Jelenia Góra to więc zupełnie inna lokalizacja niż wspomniana na samym początku trasa Wrocław – Legnica – Zgorzelec. Powrót
 4.  Obecnie to WAŁBRZYCH GŁÓWNY. Powrót
 5.  Görlitz Schlauroth gdzie kończyła się przez długi czas elektryfikacja szlaku. Powrót

Źródła:
  DE Wikipedia: DR-Baureihe E 95
  DE "Zackenbahn": Towarowa lokomotywa elektryczna E95
  DE "Zackenbahn": Wycieczka do E95 02 w DB Museum Halle, 28.10.2011
  EN Qwika: DRG series E 95
  DE Modellbau-Wiki: E 95
  DE Bahnbilder.de: E 95 Fotos
  DE Forum Drehscheibe: E95 02 ponownie w zielonym kolorze
  DE Wikipedia: Śląska Kolej Górska

24.844 wizyta na stronie 'Patyczaki'. stat4u Dziękuję Pawłowi DBv za pomoc. Rumia, 23.09.2012.
 
Valid XHTML 1.0 Transitional