Wielkość:
[ 1-1/2 ]
[ 1 ]
[ M ]
[ 3/4 ]
[ F ]
[ G ]
[ 1/2 ]
[ A ]
[ #1 ]
[ 0 ]
[ S ]
[ 00 ]
[ H0 ]
[ TT ]
[ N ]
[ Z ]
Do lat 30-ych XX wieku nie było żadnych standardów odnoszących się do modeli kolejek. Wyroby jednego
producenta niekoniecznie pasowały do modeli innego, nawet jeśli jeździły po identycznych torach. Wielu producentów tworzyło swoje standardy.
W licznych przypadkach było bardzo trudno, jeśli nie niemożliwe, by modele jednej firmy pasowały do modeli innej. W tym czasie było tyle
różnych sprzęgów, ilu było wytwórców. Sytuacja taka była uciążliwa dla całego modelarstwa kolejowego.
 W 1935 roku NMRA1) zajęła się współpracą z
modelarzami kolejowymi, producentami i wydawcami, mając na celu uporządkowanie chaosu w modelarstwie kolejowym. Utworzone przez NMRA
standardy umożliwiły wypracowanie pełnej
zgodności wagonów, lokomotyw, torów i osprzętu od różnych wytwórców.
Od 1936 roku, wiele z tych zasadniczych standardów obowiązuje do dziś praktycznie w niezmienionej formie. Zostały
dodane nowe, udoskonalano istniejące. Oparły się testowi czasu i udowodniły swą wartość w świecie modeli kolejowych, przyczyniając się w
znacznym stopniu do rozwoju modelarstwa i doprowadzając je do tego punktu, w którym jest dzisiaj.
 Poniższa tabela przedstawia zestawienie oficjalnych wielkości według NMRA i MOROP2). Wyróżnić w niej można 19 głównych grup zawierających również grupy opatrzone
dodatkowymi literkami „e”, „m” lub „n”, które mają zastosowanie dla kolejek wąskotorowych. W Polsce, dzięki
współpracy Centralnej Składnicy Harcerskiej z producentami z byłego NRD (PIKO i BTTB), najpopularniejsze wielkości to H0, TT i N.
Znaleźć można w sklepach lub na portalach aukcyjnych pojedyncze zestawy w większych wielkościach np. LGB.
Uwaga: często są mylone pojęcia
„skala” i „wielkość”, pamiętajmy, że:
- skala oznacza stopień pomniejszenia w stosunku do oryginału,
np.: 1:32, 1:87, 1:100, 1:120, 1:160, 1:500, 1:1000.
- wielkość oznacza potoczną nazwę, np: 1, 0, H0, TT, N, Z.
|
|
| Skala |
Nazwa wielkości |
Rozstaw
szyn [mm] |
Min. promień
okręgu [mm] |
Średnica
okręgu [m] |
Uwagi |
| NMRA |
MOROP |
| 1:5,5 |
|
X |
260 |
|
|
|
| 1:8 |
11/2 |
VII |
184 |
4630 |
9,3 |
|
| 1:11 |
|
V |
127 |
|
|
|
| 1:12 |
1 |
|
121 |
3087 |
6,2 |
|
| 1:13,5 |
M
Mn2 |
|
106
45 |
2744 |
5,5 |
|
| 1:16 |
3/4 |
III |
89 |
2315 |
4,6 |
|
| 1:20 |
F
Fm
Fn3
Fn21
Fn2 |
|
70,5
49,5
45
37,5
30 |
1852 |
3,7 |
1:20.3 Scale |
| 1:22,5 |
G
Gm
Gn3
Gn21 |
II
IIm
IIe |
64
45
41
32 |
1646 |
3,3 |
|
| 1:24 |
1/2 |
|
63,5 |
1543 |
3,1 |
|
| 1:29 |
A
An31
An21
An2 |
|
49,5
37,5
32
22,5 |
1277 |
|
|
| 1:32 |
#1
#1m
#1n3
#1n2 |
I
Im
Ie
|
45
32
28,6
22,5
19,1 |
1157 |
2,3 |
Nazwa: „JEDEN” |
| 1:45 |
|
0
0m
0e |
32
22,5
16,5 |
|
|
Nazwa: „ZERO” |
| 1:48 |
0
0n3
0n2 |
|
31,8
19
12,7 |
772 |
1,5 |
| 1:64 |
S
Sn3
|
S
Sm
Se |
22,5
16,5
14,3
12 |
579 |
1,2 |
|
| 1:76 |
00 |
|
19 |
487 |
1,0 |
|
| 1:87 |
H0
H0m
H0n3
H0e
H0n2 |
H0
H0m
H0e
|
16,5
12
10,5
9
7 |
457 |
0,85 |
Nazwa: „H0”
Half 0 czyli
połowa ZERO |
| 1:120 |
TT
TTn3 |
TT
TTm
TTe
|
12
9
6,5
6,62 |
286 |
0,6 |
nazwa: „TT”
Table Top czyli,
mieści się „na stole” |
| 1:160 |
N
Nn3
|
N
Nm
Ne |
9
6,5
6,35
4,5 |
231, 192 |
0,46 |
|
| 1:220 |
Z
|
Z
Zm |
6,5
4,5 |
168 |
0,34 |
|
|
Jak widać z powyższego zestawienia wymiarów, trudno mówić o kolejce „pokojowej”
w odniesieniu do skal większych od „0”. Skale największe, do „#1” włącznie, możemy nazwać
„ogrodowymi”.
Najpopularniejsze w Polsce H0 i TT, oferowane są przez największych europejskich producentów: ROCO, Märklin, Fleischmann, Faller, PIKO, Tillig, Brawa i Noch.
Skale ogrodowe produkuje np.: L.G.B..
Więcej:
- NMRA norma S-1.2 Standard Scales.
- MOROP norma NEM 010 skale, wielkości.
|
|
1) NMRA
National Model Railroad Association (www.nmra.org), największa organizacja powołana w celu rozwoju,
promocji i dla przyjemności wynikającej z hobby - modelarstwa kolejowego. Została założona w 1935 roku w Milwaukee,
Wisconsin USA, istnieje do dzisiaj nieprzerwanie od 90 lat (obecnie w 2025 r.). |
|
2) MOROP
European Association of Model Railroaders
and Railroad Friends (www.morop.eu), Europejskie
Stowarzyszenie Modelarzy Kolejowych i Przyjaciół Kolei powstałe w 1954 r. z połączenia krajowych stawarzyszeń miłośników Kolei,
celem wypracowania norm (np. NEM 010 - skale) dotyczących standaryzacji modelarstwa kolejowego w Europie. |
|
|
